Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi Sayı 54

Cilt - 28 / Sayı - 54 / 2023 - 1 /

Makaleler

Bilinç, Hakikat ve Dile Dair Hermeneutik Yaklaşım

Bu çalışmada hermeneutik düşüncenin bilinç, hakikat ve dile dair yaklaşımını analiz etmekteyiz. Makalede, hermeneutik yaklaşımdan hareketle, bilincin bağlantısız fakat gerektiğinde bağlantı kuran bir yapı değil, her daim bir şeyin bilinci olduğu iddiasında bulunulmaktadır. Hakikatin, klasik mütekabiliyet teorisinin varsaydığı gerçeklik ve onun dilsel ifadesi arasındaki uyuşum olmadığı, mütekabiliyet teorisinin temel hakikatin bir katmanı olduğu, hakikatin aslında bir olay olduğu iddia edilmektedir. Dilin ise sadece iletişimi sağlayan nötr bir araç değil, bizatihi anlamı taşıyan, dolayısıyla hem bilinci hem de hakikat anlayışını belirleyen bir yapı olduğu ileri sürülmektedir.

Erdal YILMAZ
Hadis Usûlü Literatüründe İhtisâr Türünün Karakteristiği

Çalışmada ele alınan bir başka konu ise türün telif tarzı ve amacı bakımından ihtisâr müelliflerinin eserlerinde bulunmasını arzu etmedikleri hususların tespitidir. Bunlar da şu başlıklar altında tasnif edilmiştir: Anlamı bozacak ya da değiştirecek tasarruflar, metni gereksiz yere uzatma, metni aşırı derecede kısaltma, gereksiz ve boş söz ekleme, tekrar. Müelliflerin sözü edilen hususları eserlerinde ne derece başarı ile uyguladıkları üzerinde ayrıca durulması gerekmektedir. Çalışma, özellikle hicrî beşinci asır ve sonrasında İslâmî ilimlerde telif sahasında yenilik arayışının sona erdiği, taklit zihniyetinin yaygınlaştığı ve birbirinin tekrarı mahiyetinde eserler üretildiği düşüncesine eleştirel bir yaklaşım sergilemektedir.

Tunahan ERDOĞAN
Geleneksel Yazma Eser Aktörleri ve 19. Yüzyılda Osmanlı Matbaası: Uzun Soluklu bir Dönüşüm

Bu makale ulema ve hattatların bilgi birikiminin devlet matbaası özelinde bilhassa 1860'lı yılların ortasına kadar matbu kültürün oluşumuna verdiği katkıyı vurgulamaya çalışmaktadır. Bir yandan bu aktörlerin matbaaya hızla adapte olup becerilerini yeni ortama taşıdıklarını gösterirken diğer yandan kendi mesleklerinin de yeni teknoloji ile karşılıklı etkileşim sürecine ışık tutmaktadır. Belki de daha önemlisi matbaa ile beraber yazılı kültür dönüşürken ilim geleneğinin kendisinin de bir değişim içerisine girdiğine ve bir kariyer alanı olarak ilmiyenin bundan payını aldığına işaret etmektedir.

Ayşe BAŞARAN
Arap Müzik Kongresi (1932): Tarihsel Değişim, Milli Kimlik ve Öznel Anlatılar

Bu çalışma, 1932’de Kahire’de düzenlenen Arap Müzik Kongresi’ni Mısır’ın I. Dünya Savaşı’ndan itibaren yaşadığı siyasal ve toplumsal gelişmelere paralel olarak ele almaktadır. İki dünya savaşı arasında dolaşımda olan Mısırlılık, Mısır milliyetçiliği ve Pan-Arapçılık, modern Mısır kimliğinin temsil alanlarından birisi olarak düşünülen Mısır müziğinin yeniden yapılandırılmasının arkasında işleyen düşünce biçimleriydi. Çalışma, kongre günlerini Arap Müzik Kongresi’nin de belirleyici dinamikleri olduğunu ileri sürdüğü ideolojik ve kavramsal tartışmaların penceresinden değerlendirmeyi önermektedir.

Onur ÖNER

Kitap Değerlendirmeleri