Enver Paşa ve Amerikan Kamuoyu: İlk Defa Yayımlanan Mektuplarda Enver Paşa’nın 1920’de Amerikan Kamuoyuna Hitabı ve Yansımaları
Bu makalede Enver Paşa tarafından 1920 yılı içinde kaleme alınmış üç mektup inceleme konusu edilmiştir. Amerikalı gazeteci Karl H. von Wiegand’a gönderilen mektuplardan ilk ikisi The Washington Times gazetesinde yayımlanırken ağustos ayında Moskova’dan yazılan üçüncü mektup ilk defa bu makale ile yayımlanmaktadır. Von Wiegand’a Almanya’dan gönderilen ve bugüne kadar varlıklarından haberdar olmadığımız Almanca mektuplardan ilki Türk Tarih Kurumu Arşivi’ndeki Enver Paşa Koleksiyonu’ndan, ikincisi ve üçüncüsü ise ABD’de Stanford Üniversitesi bünyesindeki Hoover Institution Archives’de bulunan Karl H. von Wiegand’ın evrakı arasından çıkmıştır. Mektuplar, gazetenin ilk mektuba verdiği cevap da dâhil olmak üzere geniş bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa kamuoyuna yönelik kaleme aldığı bu mektuplardan Enver Paşa’nın İslam dünyasının özgürleşmesi, Türkiye ile yapılacak barış antlaşmasının çerçevesi, İslâm-Bolşevik ittifakı ve Ermeni meselesi gibi konulardaki düşüncelerini ve çözüm önerilerini öğrenme imkânını bulmaktayız.
Kadir KON
