Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi Sayı 59

Cilt - 30 / Sayı - 59 / 2025 - 2 /

Makaleler

Ronald Aylmer Fisher’in “Doğal Seçilimin Temel Teoremi

Bu çalışma, Ronald Aylmer Fisher’ın 1930 yılında yayınlanan The Genetical Theory of Natural Selection kitabında yer alan, “Herhangi bir organizmanın herhangi bir zamandaki uyum gücündeki artış oranı, o andaki uyum gücündeki genetik varyansına eşittir” şeklinde ifade edilen, “Doğal Seçilimin Temel Teoremi” (Kısaca: Teorem) olarak adlandırılan teoremi konu edinmektedir. 

Nefise BARAK
Tanpınar’ın Örtük Siyaseti: Divan Edebiyatı Eleştirisinde Cumhuriyet İdeolojisi

Bu makale, Tanpınar’ın On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi adlı eserinde divan edebiyatına yönelik eleştirilerinin, arka planda Cumhuriyet inkılaplarının düşünsel hedefleriyle nasıl örtüştüğünü tartışmayı amaçlamaktadır. Tanpınar’ın eserinde dile getirdiği eleştirilerin, sadece bir edebiyat tarihi değerlendirmesi değil, aynı zamanda Cumhuriyet’in modernleşme anlayışının entelektüel bir savunusu ve bununla beraber Tanpınar’ın örtülü politik bir tutumunun da göstergesidir. 

İlhan SÜZGÜN
Hz. Muhammed Dönemi Medine’nin Su Kaynakları ve O’nun Suya Dair Uygulamaları

Bu çalışmanın iki temel hedefi vardır. İlki rivayetlerden hareketle Hz. Peygamber döneminde (622-632) Medine’nin su kaynaklarını tespit, diğeri ise O’nun bu kaynakların İslami ve insani şekilde nasıl kullanılacağına dair uygulamalarını ortaya koymaktır.

Yusuf KABAKCI
Sürrealist Estetiğe Erken Bir Deneyim: Bahar Ayini'ni Yeniden Düşünmek

Bu çalışma Bahar Ayini’ni modernist müziğin yapısal ve estetik sınırlarını zorlayan bir eser olarak ele almakta ve özgül biçimsel ve ritmik düzenlemeleri üzerinden sürrealist estetikle potansiyel yankılarını incelemektedir.

İsmail Hakkı BURDURLU
Devlete İnanmak: Geç Dönem Osmanlı Mimarlık Faaliyetlerinde Arzuhaller ve Devlet-Toplum İlişkisi

Arzuhal pratiğinin Osmanlı’da XIX. yüzyıla ait modern devlet inşası sürecinde ne anlamda değişmiş olduğuna ve toplumsal faillerin bu inşa ve değişim sürecindeki etkinliğine dair bir araştırma teşebbüsü olmakla birlikte; çalışma, geç dönem Osmanlı’da inşaat faaliyetlerinin tarihsel ve sosyo-politik açılımlarını vurgulamayı maksat edinmektedir.

İhsan Sefa ÖZER V. Gül CEPHANECİGİL
Asırlık Bir Ömrün Hasılası: Yusuf Karadâvî’nin Eserleri

Bu makale İslâm dünyası üzerinde etkili isimlerden biri Yusuf Karadâvî’nin eserlerini, hayatını ve düşüncesini merkeze alarak incelemektedir. O, kendisine özgü İslâm davet düşüncesi, İslâm iktisat düşüncesi ve İslâm cihat düşüncesiyle muhataplarını etkileyen biriydi. Hitabeti ve kalemini aynı anda başarıyla kullanan nadir kimselerden biri olarak onun hitapları yazdığı eserleri gibi neşredilmekteydi. Yayınları iki yüz dördü bulmuş olan Karadâvî’nin esas uzmanlık alanı fıkıh, diğer ilgi alanları ise tefsir, hadis, akait, şiir ve edebiyat idi.

Abdullah KÜSKÜ
Weber ve Toplumsal İktidar: Mann'de Araçsal-Rasyonalite Kavramının Kullanımı

Rasyonelleşme modern zamanın ruhunu yansıtan en önemli kavramlardandır. Weber tarihsel değişimi sağlayan şeyin bu rasyonelleşme eğilimi olduğunu ve modern dönemde en sık rastlanan rasyonalite türünün araçsal-rasyonellik olduğunu ileri sürmüştür. Weber’in araçsal rasyonalite kavramı hedeflere ulaşmak için eylemlerin akılcı şekilde düzenlenmesidir. Weber’den etkilenen tarihsel sosyologların başında gelen Michael Mann de iktidar ilişkilerinin ve kaynaklarının tarihsel gelişimini analiz ederken iktidarı kullanan aktörlerin hedeflerine ulaşmak için izlediği yöntemleri inceler.

Abdulkadir ÖNCEL
Meteôrologika IV’ün Jeneolojisi: Metnin Aristoteles’e Nispeti, Tercümeleri ve İbn Sina’nın el-Efʿâl ve’l-infiʿâlât’ı

Bu makalede, Aristoteles’in (ö. M.Ö. 322) doğa felsefesi külliyatı kitaplarından biri olan Meteôrologika’nın dördüncü kitabına odaklanılacaktır.

Nur Muhammed ŞAHİN

Kitap Değerlendirmeleri