.
1996 yılında ilk yayın macerasına başlayan Divan’ın 40. Sayısına erişmenin gururunu siz okurlarımızla paylaşmanın sevinci içerisindeyiz. 20 yıldır olduğu gibi bu sayısında da Divan, disiplinlerarası yaklaşımla, tarihten ilahiyata; ilahiyattan felsefeye farklı alanlardan makaleleri ve güncel literatürü yakından takip eden kitap değerlendirme yazılarını ilgililerine sunuyor.
Bu sayımızın ilk makalesi “Küresel Göç Çağında Osmanlı Translatlantik Göçleri ve Sebepleri (1870-1914)” başlığıyla Kazım Baycar’a ait. Söz konusu dönemde yarım milyona yakın Osmanlı vatandaşının Suriye’den Amerika kıtasına göç etiği tespitiyle Baycar, mevcut literatürde yaygın anlayışın aksine, göçlere iç savaş ve siyasi baskı gibi sebeplerden ziyade, nüfus artışı, yerel ekonomide daralmalar ve zorunlu askerlik gibi ekonomik ve sosyal sebepleri merkeze alarak konuya yaklaşıyor. Makalenin ayırıcı vasıflarından biri ise ayrıntılı bir arşiv araştırmasına dayanıyor olması.
İkinci makalemiz “Medrese Nedir? XII. ve XIII. Yüzyıllarda Dımaşk Medreseleri Üzerine Bir İnceleme” başlığıyla Harun Yılmaz tarafından kaleme alındı. Yılmaz, İslam geleneğinin en önemli eğitim kurumu olan medreselerle ilgili mevcut literatürde öne sürülmüş olan yaklaşımları 12. ve 13. yüzyıl Dımaşk medreseleri üzerinden sorguluyor. Sorgulamasını yaparken ise ulema-siyaset arasındaki ilişkileri irdeliyor.
“Özne, Dil, Hakikat” başlıklı makalesiyle Özkan Gözel hakikatin özne ve dil ile ilişkine dair bir akıl yürütme geliştiriyor. Buna göre hakikat, özne ile girilen özgün bir deneyim üzerinden kendisini açığa vurur. Hakikatin söz konusu tezahürleri ise ancak dil üzerinden takip edilebilmektedir. Hakikatin varlığı-yokuluğu tartışmalarına girmeyen Özkan, klasik ratio-temelli felsefe yerine dil-temelli felsefeyi öneriyor ve hakikatin, etkileri itibariyle, öznenin yaşantısında nasıl var olduğunu göstermeye çalışıyor.
Kitap değerlendirmeleri bölümünün ilk değerlendirmesi Richard Bourke’ün Empire and Revolution: The Political Life of Edmund Burke adlı eserine Fatih Durgun tarafından kaleme alındı. Bunu Hugh Turner’ın Michael Nizri tarafından kaleme alınan Ottoman High Politics and the Ulema Household ve Zahit Atçıl’ın Cihan Yüksel Muslu’nun The Ottomans and the Mamluks: Imperial Diplomacy and the Warfare in the Islamic World adlı eserine yazdığı değerlendirme yazıları izliyor. Köstendilli Ali Halvetî’nin Telvîhât: Bir Osmanlı Şeyhinin Dilinden Tasavvuf adlı eserini Ömer Sami Uzuner, Khaled El-Rouayheb’ın Islamic Intellectual History in the Seventeenth Century: Scholarly Currents in the Ottoman Empire and the Maghreb adlı eserini ise Kenan Tekin değerlendiriyor. Nassim Nicholas Taleb’in Siyah Kuğu-Olasılıksız Görünenin Etkisi adlı eserinni değerlendiren Mustafa Yavuz ve Nail Okuyucu’nun Şâfiî Mezhebinin Teşekkül Süreci adlı eserini değerlendiren Muhammed Usame Onuş ise bu bölümün diğer yazarları.
Sonraki 20 yıllarda da siz okurlarımızla beraber olmak dileğiyle…
