Bu makalede pazar kural ve değerlerini vurgulayan uygulamalı hisbe literatürünün Doğu İslam dünyasında kaleme alınmış ve günümüze ulaşmış ilk örneklerinden biri olan Abdurrahman b. Nasr eş-Şeyzerî'nin Nihâyetü'r-rütbe fî talebi'l-hisbe (Hisbe Arayışında Son Düzey) başlıklı eseri incelenmiştir. Genel tüketiciyi koruma amacını her fırsatta dışa vuran Şeyzerî, kitabında bireysel iş ve üretici / satıcı davranışlarının sınıflandırılmasını ve incelenmesini mümkün kılan hukukî ve ahlakî ilkelerin yanı sıra uygulamalı bir değerler sistemini de açıkça ortaya koymaktadır. Zira aslen ekonomiyi rayına oturtmak isteyen bir iktisat bilimi ahlakı tanımalı, işleri yoluna koymayı dileyen bir ekonomi de ahlaklı olmalıdır. Bireyin davranışları da –özellikle kişiliğini yansıtmaları bakımından– ahlak boyutu dışlanarak anlaşılamaz.
Cengiz Kallek