SULTAN II. BAYEZİD’E SUNULAN MÜELLİFİ VE İSMİ MEÇHUL BİR SİYASET RİSALESİ
Osmanlı siyaset düşüncesi eserlerinin tam bir listesinin
olmayışı bu sahaya dâhil olan eserlerin tahlil edilip değerlendirilmesinin
önünde ciddi bir engel teşkil etmektedir. Bu
çalışma bu eksikliğin giderilmesine mütevazı bir katkı sağlamak
amacıyla Fatih Sultan Mehmed’in (ö. 1481) özel sohbet
halkasına dâhil olduğu anlaşılan ancak kimliği meçhul bir
yazarın II. Bayezid’e ithaf ettiği Arapça bir risaleyi tanıtmayı
hedeflemektedir. Bu yazıda risalenin ismi ve muhtemel yazarının
kimliği, ana konuları, kaynakları ve öne çıkan özellikleri
tartışılacaktır. İdeal bir devlet yönetimi için gerekli
malumatları aktarmayı hedefleyen bu risalede ahlak, siyaset
ve tarih konuları iç içe geçmekte ve âdâb-ı harb (savaş sanatı)
konularına özel bir ilgi gösterilmektedir. Risalede Fatih
Sultan Mehmed’in ideal sultan tipi olarak sunulması, şeriata
uygun hareketin gerekliliği, cihadın yerine getirilmesi
gereken bir yükümlülük olduğu, Osmanlılar ve Memlükler
karşılaştırması ile Endülüs’ün tarihi ve geç XV. yüzyıldaki
durumu dikkat çeken temalardandır.
Anahtar Kelimeler: Amelî hikmet, Siyaset, Osmanlı siyaset
düşüncesi, Fatih Sultan Mehmed, II. Bayezid.
