19. yüzyıl Mısır tarihi çoğunlukla Osmanlıdan müstakil ayrı bir devletmiş gibi ele alınıp incelenmiştir. Hâlbuki bu dönemde Mısır Osmanlının bir vilayeti olup, Tanzimat ve Meşrutiyet hareketleri içinde önemli bir yeri haizdir. Tanzimatın 1839da ilanı bir şekilde Mısır Valisinin isyanı süreci ile alakalı olduğu gibi, ilanı sonrasında da Babıâli tarafından Mısırda da uygulanması yönünde ciddi gayretler sarf edilmiştir. İlk meclis tecrübesini yaşayan bir Osmanlı vilayeti olması hasebiyle Mısırın Osmanlıda meşrutiyete giden yolda ayrı bir önemi vardır. Fakat 19. yüzyılın ikinci yarısında Mısırda vuku bulan anayasa tartışmalarını yönlendiren ana etkenin, borçlanmaya bağlı yabancı müdahale ve işgal sürecine karşı yerli bir tavır alma gayreti olduğu da belirtilmelidir.
Hilal GÖRGÜN