Makalemizde bir yandan modern İslam siyaset düşüncesinde egemenlik meselesi temsil niteliği yüksek isimler ve metinler üzerinden incelenmekte, diğer yandan da egemenlik kavramı ortaya çıktığı Avrupa’nın özel şartları bağlamında ve aslına uygun şekilde tanımlanmaya çalışılmaktadır.

Çalışmamızda nutk-ı hümayunlar eleştirel söylem analizi, tür analizi ve frekans analizi yöntemleri ile incelenerek genel yapısı, temaları ve kullanılan söylem strateji ve teknikleri üzerinden karşılaştırmalı bir şekilde tahlil edilmiştir. İncelemede meşrutiyet ve barışçıl dış siyaset ana temalarının öne çıktığı görülmüş, İslami kaynaklara referans, tarihin seçmeci kullanımı, modern siyasi kavramlara gönderme, padişahın toplumsal-siyasi düzlemdeki pozisyonunu en üstte konumlandırma ve muğlaklaştırma stratejilerinin kullanıldığı tespit edilmiştir.

Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa kamuoyuna yönelik kaleme aldığı bu mektuplardan Enver Paşa’nın İslam dünyasının özgürleşmesi, Türkiye ile yapılacak barış antlaşmasının çerçevesi, İslâm-Bolşevik ittifakı ve Ermeni meselesi gibi konulardaki düşüncelerini ve çözüm önerilerini öğrenme imkânını bulmaktayız.

lk bin yılda kilise babalarının tefsir çalışmalarıyla Kudüs’ün dünyanın merkezi olduğuna dair düşünce Hristiyan aleminde yayıldıysa da bu düşünce haritalara yansımadı. Ancak Haçlı Seferleri sürecinde dünyanın merkezinin Kudüs olduğuna dair iddia çok sayıdaki haritaya yansıdı. Kudüs merkezli mappamundiler izleyiciyi kutsal savaşa teşvik ediyordu. Bu çalışmada Antikiteden Geç Orta Çağ’a Avrupa’da çizilen dünya haritalarında ekümenin değişen merkezi incelenmiştir.

Bu yazı Engin Deniz Akarlı’nın bu yazısı Kamal Salibi’nin (Çok Odalı Ev: Lübnan Tarihine Yeniden Bakış, İstanbul: Küre Yayınları, 2024) kitabının Türkçe tercümesine takdim olarak yazılmış, yazar ve yayınevinin izniyle kitap değerlendirmesi olarak yayınlanmıştır.

Yazar Berâhime imajını anlamlandırmanın tek yolunun söz konusu toposun ortaya çıkışını, evrimini ve kullanıldığı bağlamları araştırmak olduğunu vurgular ve İbnü'r-Râvendî'nin Kitâbü'z-Zümürrüd'ünü merkeze alarak kurgusunu inşâ eder.