İbrahim MUTİ

Müellif, 1920 yılında Urumçi/Çin'de doğdu. 1935 yılında devlet tarafından Sovyetler Birliği'ne gönderildi ve Orta Asya Devlet Darü'l-Fünunu'nun Sivil Hukuku Bölümü'nde eğitime başladı. Okulu bitirdikten sonra 1937-1950 arasında çeşitli orta ve yüksek öğretim kurumlarında öğretim üyeliği ve idarecilik yaptı. 1953 yılından sonra Milletler Neşriyatı Uygur Tercüme-Tahrir Bölümü'nün müdürlüğünü yaptı. 1960-1978 arasında Çin'de yürütülen Kültür Devrimi döneminde bütün çalışmaları durduruldu ve çeşitli baskılara maruz kaldı. 1978 yılından sonra akademik çalışmalarını sürdürdü. Sincan Uygur Özerk Bölgesi Siyasî İstişare Heyeti daimî üyeliği, Çin Orta Asya Medeniyeti Cemiyeti yönetim kurulu üyeliği gibi görevlerde bulundu. Çince ve Rusça'yı ana dili olan Uygur dili gibi iyi derecede bilen ve bu dillerde yayınlanan birçok eseri bulunan Muti'nin ilmî çalışmaları, eski Türk dilleri ve Uygur dili ağırlıklıdır. Çince yayınlanan Hazırki Devir (Bugün) dergisindeki “Türk Dillerinin Kısaca Tarihi” adlı çalışması ve Rusça yayınlanan Kaşgarlı Mahmud'un Memleketi, Hayatı ve Türbesi adlı eseri önemlidir. Kaşgarlı Mahmud'un Dîvânu Lügâti't-Türk adlı eserinin günümüz Uygurcasına kazandırılmasında gösterdiği hizmet oldukça büyüktür. Muti, ilmî çalışmalarını sürdürmektedir.