Dîvân: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, dört makale ve altı kitap değerlendirmesi içeren 29. sayısıyla okuyucularının karşısında. Bu sayının yazarları arasında İbrahim Kalın, Güllü Yıldız, Süleyman Kaya ve Wan Lei bulunuyor.
Sosyal bilimlerden sömürgeciliğe, popüler kültürden uluslararası ilişkilere kadar geniş bir alanda yaygın bir şekilde kullanılan medeniyet kelimesi, ortaya çıktığı 18. yüzyıldan bu yana değişim geçirmiş, zaman zaman zıt anlamlarda kullanılmış, kimi zaman şiddetle eleştirilmiş ve reddedilmiştir. Bir merkez kavram olan medeniyet, bünyesinde pek çok kavramı ve terimi barındırmakta ve bu yüzden esnek ve çok katmanlı bir nitelik arz etmektedir. Bu makalede medeniyet kavramının farklı kullanımları üzerinde bazı gözlemlerde bulunulduktan sonra bir medeniyet tanımı yapılmakta ve tanım, dünya görüşü ve varlık tasavvuru kavramlarıyla temellendirilmektedir. Bir dünya görüşünün zaman ve mekân boyutunda tezahür etmesi olarak tanımlanan medeniyet, muayyen bir varlık tasavvurunu, evren fikrini ve insan anlayışını ihtiva etmektedir. Bu kavramlar İslam ve Batı düşüncesine atıfla mukayeseli bir şekilde ele alınmakta ve yeni bir medeniyet tasavvurunun imkânı araştırılmaktadır.
İbrahim KALINOsmanlı modernleşmesinin en önemli basamağını oluşturan II. Meşrutiyetin etkileri, her alanda olduğu gibi İslam tarihi ve siyer yazıcılığında da kendini göstermiştir. Bu dönemin siyer müelliflerinden biri olarak Düzceli Yusuf Suadı ve eseri Akvemüs-siyeri ele almayı amaçlayan bu makalede ilk olarak, ismine sadece sınırlı bir alanda ve özellikle Kafkasya çalışmalarında rastlanan Düzceli Yusuf Suadın biyografisi kaleme alınarak bu konudaki boşluk doldurulmaya çalışılmıştır. Ardından II. Meşrutiyet döneminde telif ettiği ve belli özellikleriyle aynı dönemde yazılan diğer siyerlerden ayrılan Akvemüs-siyer tanıtılmış ve bu eserin matbuat hayatında sebep olduğu tartışma ele alınmıştır. Karşı tarafta Kılıçzâde Hakkının yer aldığı bu tartışmada serdedilen tenkitler ve verilen cevaplar ayrıntılarıyla ortaya konulmuştur.
Güllü YILDIZThis article narrates the publicity activities of the Goodwill Mission to the Middle East of the Hui delegation dispatched by the Chinese Islamic Federation during the late 1930s and summarizes its contributions to the victory of Chinas Anti-Japanese War. Such people-to-people diplomacy initiated by the Hui people, an Islamic minority in China, possesses great significances in many ways including developing the friendships between China and the Mideast countries. This matter is however neglected by many researchers in the same field.
Wan LEIÜsküdar vakıflarının, Üsküdar Şeriyye Sicillerinde tutulan muhasebe kayıtlarına istinaden yazılan bu makalede vakıf gelirleri irdelendi. Vakıf gelirleri muhasebe kayıtlarında icarât ve murabahât diye ikiye ayrılır. Ev, han, bağ, bahçe gibi gayrimenkullerden elde edilen icare-i vahide, icare-i muaccele, icare-i müeccele mukataa-i kadime gibi her türlü kira geliri icarât kısmına yazılırken; muamele-i şeriyye, bey bil-istiğlâl, ferağ bil-istiğlâl gibi nakit sermayenin işletilmesinden elde edilen gelirler murabahât kısmına yazılır. Bu makalede tüm bu gelir kaynakları; bir yandan yapılış şekli, meşruiyeti, hükmü gibi hukukî açılardan, bir yandan da verimliliği, yaygınlığı, elde edilen gelirin sermayeye oranı ve bu oranın fiyat artışlarıyla ilişkisi gibi iktisadî açılardan ele alınmıştır.
Süleyman KAYA